Czubek jej gontowego, czterospadowego dachu migał nam codziennie, kiedy z Zamku na Skale wyruszaliśmy poznawać lokalne atrakcje Kotliny Kłodzkiej. Ewidentnie wyróżniała się z jednostajnego otoczenia. Zaciekawieni tą intrygującą budowlą majaczącą wśród zabudowań wsi Żelazno, zdecydowaliśmy się w końcu zboczyć o te sto metrów z zaplanowanej przez nas trasy. Jakież było zdziwienie, kiedy za zakrętem naszym oczom ukazała się średniowieczna wieża, na pierwszy rzut oka zachowana w całkiem dobrym stanie. Takie zaskakujące niespodzianki, proszę Państwa, w czasie wakacji lubimy najbardziej ;)

Gotyckie budowle w województwie dolnośląskim

✥ Atrakcje ✥

Warto się tu zatrzymać, aby zapoznać się z architekturą wież obronno-mieszkalnych.

✥ Historia Wieży w Żelaźnie ✥

Ta gotycka, czteropiętrowa, kamienna wieża powstała we wsi, zwanej wówczas Eisersdorf, prawdopodobnie po roku 1485. Niektóre źródła podają, że jej fundatorem był Jacoba Stanke von Koritau, burgrabia zamku kłodzkiego. Inne, że powstała na zlecenie sędziego Jakuba Ruckena, wójta Bystrzycy Kłodzkiej. Budowla ta mogła im służyć jako wieża strażnicza lub mieszkalna siedziba rycerska - i choć nie trafiono na ślady okien w murach, a latryna usytuowana jest centralnie nad wejściem (sic!), jej pierwotna funkcja ciągle pozostaje nieznana.

Po pożarze, który wybuchł w miejscowości w 1646 r. wieża była dwukrotnie przebudowywana - najpierw w 1689 r., a potem w 1727 r. Przykryto ją wtedy nowym siodłowym dachem oraz otynkowano. W trakcie II wojny światowej mieścił się w niej niemiecki obóz pracy przymusowej. Po remoncie generalnym w 1966 r., w ramach którego położono nowe tynki i zrekonstruowano dach, stanicę miała tu drużyna harcerska z Żelazna. W 2008 r. dobudowano podwieszany na wspornikach ganek (hurdycja) i nowy dach. Obecnie pozostaje w rękach prywatnych i planowana jest jej rewitalizacja.

✥ Legenda o rycerzu ✥

Po okolicy krąży legenda, jakoby wieżę w Żelaźnie miał wybudować dla siebie rycerz o niebywałej sile. Potrafił odeprzeć z niej każdy najazd i atak. I dopóki mocarny rycerz żył, wieża ta była nie do zdobycia. Jak widać i po swojej śmierci dalej nad nią czuwa, bo wieży udało się przetrwać zawieruchy historii ;)

✥ Ciekawostki ✥

W średniowieczu władcy niechętnie pozwalali swoim rycerzom budować dwory i zamki, aby nie doprowadziło to do znacznego wzrostu ich znaczenia i pozycji. Bogaci poddani omijali ten zakaz budując na swoje potrzeby wieże mieszkalne, które jednocześnie posiadały funkcje obronne.